De Impact van Seksueel Misbruik op Relaties

Wist je dat 1 op de 2 vrouwen en 1 op de 5 mannen te maken hebben gehad met seksueel geweld en/of grensoverschrijdend gedrag?

Dat zijn enorme aantallen! Grote kans dus dat jij hier mee te maken hebt gehad of mensen kent die dit is overkomen. Dat betekent ook dat de gevolgen hiervan in veel relaties ervaren zal worden. Seksueel misbruik heeft namelijk grote gevolgen. Gevolgen voor de persoon zelf, maar daarmee ook gevolgen voor de omgeving. Zit jij in een relatie en heeft een van jullie te maken gehad met seksueel misbruik? Dan is dit artikel zeer waardevol voor jou en je partner. Ik wil in dit artikel namelijk de gevolgen van seksueel misbruik in relaties bespreken. Klaar voor?

Moeite met intimiteit

Overlevers* van seksueel misbruik kunnen veel moeite hebben met intimiteit. Onder intimiteit wordt dan verstaan: delen van gedachten en gevoelens en fysieke aanrakingen, zoals knuffels en hand vasthouden. Ofwel: dicht bij de ander kunnen komen op een diep niveau. Dit is ingewikkeld voor overlevers, omdat zij ten diepste zelf geen, of moeilijk, contact kunnen maken met hun diepste zijn.

Overlevers van seksueel misbruik zijn geneigd weg te vluchten van intimiteit. Omdat ze het vertrouwen wat gepaard gaat met intimiteit, vaak niet op kunnen brengen. Hun vertrouwen is in een vroeg stadium beschadigd geraakt. Dit zorgt ervoor dat ze snel zullen twijfelen of hun partner te vertrouwen is. Zo heb ik aan het begin van mijn relatie veel wantrouwen gekend richting mijn partner. Ik was bang dat hij alleen een relatie met mij wilde aangaan om misbruik van mij te maken. Rationeel wist ik wel dat dit nergens op sloeg, gevoelsmatig was het een heel ander verhaal. Het geloof dat een ander bij je is om wie je bent, in plaats om wat hij van jou (en je lichaam) kan krijgen, is verstoord geraakt vanaf het moment van misbruik.

Zodoende hebben overlevers van seksueel misbruik de neiging om weg te vluchten uit hun relatie. Het komt namelijk erg dichtbij, ze hebben moeite met het vertrouwen van de ander en hebben eveneens geen contact met hun eigen lichaam en gevoelens.

Mannelijkheid en vrouwelijkheid

Seksueel misbruik heeft grote gevolgen op hoe jij jezelf en je eigen mannelijkheid of vrouwelijkheid ziet. Vaak zie je bij mannen die seksueel misbruikt zijn dat zij hun mannelijkheid aan de dader zijn verloren. Het kunnen dus wat meer vrouwelijke mannen worden.

Bij vrouwen zie je ook dat het contact met hun eigen lichaam kwijt is, waardoor zij niet bij hun vrouwelijkheid kunnen komen. Eveneens is het voor vrouwen vaak zaak om niet te vrouwelijk gekleed te zijn, want dit kan (zo denken zij) leiden tot misbruik. Veel vrouwen die seksueel misbruikt zijn voelen zich dus comfortabeler in meer mannelijke of vormloze kleding.

Communicatie

Partners die een relatie hebben met een overlever van seksueel misbruik zullen dit wellicht kunnen beamen. Overlevers hebben erg veel moeite met communicatie. Zij projecteren hun trauma op de ander. Zo kunnen zij het gevoel hebben dat de ander hen gaat verlaten en beschuldigen zij hun partner hiervan of klampen zij zich erg aan hun partner vast. Ze vinden het moeilijk om over de gebeurtenissen van het misbruik te praten en zijn kwetsbaar in het communiceren over seksualiteit. Ze zullen zich snel aangevallen of onder druk gezet voelen, dat zijn ze namelijk vanuit hun ervaring gewend. Eveneens projecteren zij hun wantrouwen, seksuele frustraties, lage zelfvertrouwen, etc. op hun partner.

Laag zelfbeeld

Wat voor veel overlevers van seksueel misbruik herkenbaar zal zijn is dat ze de neiging hebben om zichzelf aan te passen. Op het moment van misbruik hebben zij zich volledig moeten aanpassen aan de dader, en de dader moeten pleasen. Dit is dus het gedrag wat zij kennen. In de relatie werkt dit door in het continu aanpassen van zichzelf, niet aangeven wat ze graag willen en de ander blijvend pleasen. Ze zijn bang dat als ze de ander niet naar het zin maken, deze persoon mogelijk bij hun weggaat. Hun dader bleef tenslotte ook, omdat zij deden wat hij (of zij) wilde. Dit werkt dus door in je relatie.

Daarnaast is het aangeven van grenzen erg ingewikkeld voor een overlever van seksueel misbruik. Zij hebben soms geen idee meer waar hun grens ligt. Ook dat is compleet in de war geraakt nadat de dader daarover heen is gegaan.

Schuldgevoelens

Het aanpassen en pleasen is dus gewoon voor een overlever van seksueel misbruik. Toch zijn er momenten waarop er niet voldaan kan worden aan de behoeften van je partner en je de ander teleur moet stellen. Een overlever van seksueel misbruik kenmerkt zich door snel schuldgevoelens te ervaren. Zij willen het liefst de ander voorzien in wat diegene wil en als dat niet kan of niet lukt, ervaren ze soms extreme schuldgevoelens.

Overanalyseren

Al een aantal keer heb ik genoemd dat bij overlevers het contact met hun lichaam kwijt is. Tijdens het misbruik is hun beschermingsmechanisme in werking gezet. Op het moment van misbruik zijn zij verdoofd geraakt en konden zij alleen nog maar puur rationeel nadenken. Ontzettend belangrijk dat dit mechanisme in werking is gezet, anders was de situatie ondraaglijk geweest. Helaas heeft dit wel tot gevolg dat overlevers last hebben van een scheiding tussen hoofd en lichaam. Zij zijn vrijwel continu aanwezig in hun hoofd, maar niet in hun lichaam. Dit betekent dat zij ongelofelijk veel analyseren, nadenken, nog een keer nadenken en alles rationeel proberen te benaderen. Het contact met hun lichaam zijn zij kwijt en aanvoelen is dus ongelofelijk lastig geworden. In je relatie zul je dit dus ook merken. De ander over analyseert heel veel. Eveneens zal de relatie die zij hebben volledig worden geanalyseerd en alle kans dat er vaak getwijfeld zal worden over de relatie. Gedachten als: “Is de relatie wel goed genoeg? Is de ander wel goed genoeg voor mij? Zouden we niet beter dit of dat kunnen doen?” komen voorbij. Alles wordt geanalyseerd en daar hebben zowel de overlever als de partner veel last van.

Seksualiteit

Tot slot wil ik bespreken wat seksueel misbruik voor invloed heeft op je seksualiteit. Hier liggen namelijk voor overlevers de grootste problemen. Als zij al een relatie hebben en dit gaat voortvarend, dan zullen zij toch op dit gebied het meeste moeite ervaren. In het moment van misbruik is namelijk hun seksualiteit compleet over de hoop geschopt. Dit heeft nogal wat voeten in de aarde. Namelijk zij herkennen niet meer hun eigen seksualiteit, maar leven de seksualiteit van de dader na. Dit kan leiden tot:

• Interesse in extreme seks of speciale voorkeuren, denk bijvoorbeeld aan SM, vastgebonden willen worden, specifieke rollenspellen of standjes;
• Overmatig porno kijken. Dit heeft tot gevolg dat de persoon een verwrongen beeld heeft van wat seks is;
• Het liefst seks solo beleven of juist het tegenovergestelde en extreem vaak en veel seks willen hebben (seksverslaving);
• Last hebben van vaginisme of erectieproblemen;
• Koppeling van seks met hun eigenwaarde. Als ze goede seks hebben, hebben ze het gevoel goed genoeg te zijn. Ze zijn daarentegen dus ook heel bang om het ‘verkeerd’ te doen en zullen zich snel niet goed genoeg voelen;
• Geen contact met je lichaam hebben, wat ervoor zorgt dat seks beleven heel ingewikkeld is. Om seks te kunnen beleven en te weten wat je fijn vindt, is het belangrijk om in contact te staan met je eigen lichaam;
• Daarop voortbordurend is het dus ook lastig voor een overlever van seksueel misbruik om zijn of haar grenzen aan te geven. Het gebeurd dus dat je partner over de grens gaat en op die manier wordt bevestigd dat seks inderdaad niet veilig of fijn is. Het trauma wordt bevestigd en verstevigd;
• In het geval van mannen leidt seksueel misbruik vaak tot verwarring over hun eigen seksualiteit. Vragen over hun seksualiteit zijn vaak aan de orde. Mannen hebben de neiging, als ze hun trauma niet geheeld hebben, de traumaseksualiteit te blijven opzoeken en ondergaan zodoende vaak opnieuw situaties van misbruik. Het komt meer dan eens voor dat mannen in een relatie met een vrouw, alsnog seks met mannen op zoekt. Niet omdat zij homoseksueel zijn, maar omdat ze in verwarring zijn en hun trauma nog niet hebben geheeld;
• Gevoelens van homoseksualiteit of verwarring over gender komen vaak voor bij mensen die misbruikt zijn. Dit betekent niet dat ze ook daadwerkelijk homoseksueel zijn, maar er is sinds het misbruik verwarring over ontstaan.

Seksualiteit is dus ontzettend ingewikkeld en kan leiden tot enorm veel verscheidene problemen. Wees je als partner dus bewust hiervan en probeer zoveel mogelijk te communiceren en zo respectvol mogelijk met de ander om te gaan. Mocht het op de lange termijn tot problemen blijven zorgen, dan is het verstandig om hier professionele hulp bij te zoeken.

Conclusie

Het hebben van een gezonde relatie is voor een overlever van seksueel misbruik alles behalve vanzelfsprekend. Zij lopen dagelijks tegen heel wat problemen aan. Zeker zolang zij hun trauma niet hebben geheeld, zal hier sprake van zijn. Kort gezegd hebben zij moeite met communiceren, grenzen aangeven, met seksualiteit en intimiteit, ze hebben last van schuldgevoelens en overanalyseren, ze hebben vaak een laag zelfbeeld wat gepaard gaat met pleasegedrag en hun mannelijkheid of vrouwelijkheid hebben zij niet volledig omarmt.

Het is belangrijk om deze gevolgen te herkennen en van jezelf en de ander te begrijpen. Als je weet waar deze problemen vandaan komen, zijn ze ook op te lossen. Wees jezelf ervan bewust dat dit dus niet is wie je bent, maar dat deze problemen veroorzaakt worden door die nare ervaring. Het is dus ook te helen, dat is het goede nieuws. Toch zal je er ook rekening mee moeten houden dat seksualiteit en het hebben van relaties ingewikkeld kunnen blijven. Wel mogelijk, maar je zal er harder voor moeten werken.

Heb je dit artikel gelezen en wil je naar aanleiding daarvan doorpraten of heb je vragen, je mag me altijd benaderen door me een appje te sturen of het contactformulier in te vullen. Ik help je graag!

*In dit artikel maak ik bewust gebruik van de term overlever van seksueel misbruik. Dit doe ik omdat de term slachtoffer wat mij betreft een negatieve connotatie heeft. Maar ook omdat het leven na seksueel misbruik overleven is. Om te kunnen overleven zijn al je beschermingsmechanismen in werking gezet (en maar goed ook!). Dit maakt dat het leven na seksueel misbruik als overleven voelt. Tot het moment dat je heling in werking is gezet, maar ook dan kunnen de overlevingsmechanismes nog weleens de kop opsteken.

Bron: Genoemde cijfers komen van de website van Centrum Seksueel Geweld Nederland.